Doğrusu, Pazartesi günkü yazımın başlığında “3 TL’lik dolara az kaldı” derken hemen bu hafta içinde 3 TL’nin görüleceğini kastetmemiştim. Ama her şey o kadar hızlı sarsıldı ki, dün 3 TL görüldü ve sonra çekildi. Bu satırların yazıldığı sırada da 3 TL basamağına yerleşmek an meselesiydi.
Merkez’e yansımayanlar…
Merkez Bankası dün, saat 14.30’da yabancıların ellerinde tutukları menkul kıymetleri açıkladığında veriler henüz 14 Ağustos’a aitti. Dünkü Merkez Bankası fotoğrafı, dünkü Türkiye fotoğrafını yansıtmıyor. Çünkü 14 Ağustos’tan sonraki haftada o kadar şey yaşandı ki, 14 Ağustos’ta yabancıların yatırımlarının değeri 84 milyar dolar ve dolar kuru henüz 2,78 TL düzeyindeydi . Oysa dünkü dolar kuru 3 TL’yi gördü. Varın, 14 ağustos sonrasında yabancı stokunda nelerin değiştiğini ve ne kadar dış kaynak çıktığını siz tahmin edin…
Islık çalanlar…
Fay hatlarının kıpırdanmasını henüz algılamayanlar var başını Ak faşizmin kadroları çekiyor. Başbakan dolardaki tırmanışa bakın ne demiş; “…bunlar refleksif tepkiler. Yapısal ve kalıcı kriz tepkileri değil. Birinde olumlu yönde, diğerinde olumsuz yönde. Eğer çok kaygılı olsaydım Sayın Bahçeli’yle görüşmeyi pazartesi akşamı yapmazdım yani cuma günü olsun diye haber gönderirdim, piyasaların kapanmasını gözetirdim. Bu tür şoklara karşı ekonomimize ve piyasamıza güvendiğimiz için her an her görüşmeyi yapıyoruz. Yani burada kaygılandırıcı bir durum yok. Ama dünyada var. Bizim o trendleri takip ederek doğru kararlar almamız lazım”…İçeride risk yok, dışarıda olanlara karşı önlem gerek diyor…Miyopluğun böylesi…
Enerji zammı…
Şaşkınlığından mı nedir, “Şehit olmak istiyorum” diye demeçler vermekten de eksik kalmayan Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Taner Yıldız da , “Dolardaki artış nedeniyle yıl başından bu yana doğalgazdaki maliyet artışının 11 milyar TL olduğunu” söylemiş…Enerji fiyatları dünyada düşerken döviz karşısında eriyen TL yüzünden, değil maliyet düşüşü, bir de 11 milyar TL’lik fatura kabarması…Ne demeli? Yıldız bu maliyet artışını şu anda vatandaşa yansıtmayı düşünmediklerini belirtmiş. Seçime giderken herhalde düşünmezler. Ama kim iktidar olursa olsun kasım sonrasında Botaş’ın biriktirdiği bu maliyeti zam olarak tüketiciye yansıtmak zorunda. Seçim ertesi ilk icraatlardan biri enerji zamları olacaktır, kimsenin kuşkusu olmasın…
Spekülatifmiş…
İnci yumurtlama mevsimi açılır da Ekonomi Bakanı Zeybekçi eksik kalır mı? O da şunları söylemiş…
” Dolar dün en az 6 kez rekor kırdı. Doların değer kazanması tamamen spekülatif, birilerinin aradaki hareketlerden menfaat sağlamasından başka bir şey değil. Faiz artırılmalı diye ekonomi adına ahkam kesmek Türkiye’ye iyilik değildir .”
Hala, başlarına gelenin farkında değiller. Şöyle resmi büyütüp bu yıl, önceki yıllardan farklı ne yaşanıyor diye baksalar, gerçeğin nal gibi ortada olduğunu anlayacaklar. Bu yıl, geçen yıllardan farklı olan ve ivmesi artan, yabancıların müthiş risk birikimi görüp , olmadık boyutlarda satıp çıkmaları. Bunu Merkez Bankası’nın en güncel verileri ile tekrar görmekte yarar var.
Çıkış, 6 milyar $
Yabancıların, sadece Türkiye’den değil, tüm yükselen ülkelerden Fed faiz artışı sinyali alarak çıkmaya başladıkları 2013 ve sonrasında azalan yabancı girişi bu yıl bırakın azalmayı, negatife geçti ve sadece 7,5 ayda 5,5 milyar doları buldu çıkışlar. 2010 ve 2011 ‘de bol keseden yılda 14 milyar dolar giriş gerçekleşirken 2012’de 8 milyar dolara inen sıcak para girişi 2013’te yaklaşık 6 milyar dolara 2014’te 2,6 milyar dolara düştükten sonra, bu yıl giriş yerine çıkışı yeğlemiş durumda ve her hafta çoğunlukla çıkış gözleniyor. Bu, 7,5 ayın toplamı olarak alındığında şimdiden 5,5 milyar dolara ulaşmış durumda. Bunun sonucudur ki, daha 14 ağustos’ta 2,78 TL olan dolar, bir hafta sonra hızlı çıkışlarla 3 TL’yi gördü. Bir haftada ne kadar çıktı? İşte onu bize 21 ağustos tarihli Merkez Bankası bülteni gösterecek haftaya ve sert bir çıkış olduğunu o zaman sayılarla ifade edebileceğiz. Tahminler 14 Ağustos’ta 5,5 milyar dolar olan çıkışın 21 Ağustos itibariyle 6 milyar dolara çıkmış olduğu üstüne…kk
Görünen o ki, çıkışlar sürecek ve dolar/TL de tırmanış da artarak devam edecek. Bunun maliyet enflasyonu olarak tüketiciye, yatırım çekilmesi olarak herkese, özellikle işsizlere, iş bekleyenlere büyük yükü olacak. Bu dolar kuru ile yıllık yüzde 2 büyüme yaşanırsa öpüp başına koysun herkes, ama 2016 bu kur düzeyi ile nasıl olacak, esas mesele o. 2015’in kaybının üstüne 2016 kaybı…Kaçınılmaz maliyet esas bu…

Written by Mustafa Sönmez