Devlet Raporunda Gelir Uçurumu…

AKP rejiminin lideri ve çevresi her gün içeride ve dışarıda pespembe bir Türkiye tablosu çizerken bazı bilim insanı geçinen yalakalar da işkembeden ekonomik büyümenin nasıl bir orta sınıf yarattığından dem vuruyorlar. Tam da bu sırada, Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı, yani Fatma Şahin’in bakanlığı, Türkiye’de Aile Yapısı Araştırması 2011 başlıklı bir rapor yayımladı. TAYA 2011 olarak kısaltılan bu raporun bulguları, Türkiye gerçeklerini tokat gibi indiriyor suratlara. Yaklaşık 12 bin aile üstünden yapılan araştırma, gelir düzeyi, konut durumu, eğitim düzeyi gibi etkenlerle ailenin içinde bulunduğu maddi şartları, aile-içi ilişkileri, aile hayatına ilişkin değerleri ve davranışları saptamayı hedeflemiş. Sahadan elde edilen veriler araştırma raporunda; Hanehalkı Özellikleri, Evlilik ve Boşanma, Aile İçi İlişkiler, Akrabalık ve Komşuluk İlişkileri, Ailede Çocuk ve Çocuk ile İlgili Düşünceler, Aile ve Toplum Hayatı İle ilgili Çeşitli Konulardaki Düşünceler, Sosyal ve Kültürel Faaliyetler, Yaşlılık ve son olarak Kişisel Gelir ve Mülkiyet Durumu başlıkları altında sergileniyor. Çok önemli bulgular var.
Araştırmanın bakılması gereken öncelikli alt başlığı, ailelerin gelir durumu. Ailelere önce gelirleri, sonra giderleri sorulmuş. Geliri eksik beyan ederler diye gider beyanıyla sağlama yapmışlar. Ortaya hep bilinen büyük gelir eşitsizliğinin en güncel ve en çarpıcı görüntüsü bir kez daha çıkmış.

Kaynak: Türkiye’de Aile Yapısı Araştırması 2011

Araştırmadan anlıyoruz ki, birçok aileye giren gelir “asgari ücret”in bile altında. “En ezilen” yoksul kesim, toplam hanelerin yüzde 6.4’ünü oluşturuyor ve aylık gelirleri 430 TL’yi ya buluyor ya bulmuyor. Kim bunlar? Araştırma, bu kesimi “büyük ölçüde geçici, mevsimlik veya marjinal işler yapan bireylerden oluşan aileler” olarak tanımlıyor.
İkinci düşük gelirli sınıfı, “geliri 450-810 TL aralığında olan ve en az bir asgari ücretli bireye veya birden fazla gelir getiren üyeye sahip haneler” oluşturuyor. Bu alt sınıf, toplumdaki ailelerin üçte birini oluşturan en kalabalık kesim. Onun üstündeki alt sınıfın aylık geliri 812-1.200 TL arasında ve sayıları, toplam ailelerin yaklaşık dörtte birini oluşturuyor. Böylece bu üç alt sınıfın toplamının yüzde 60’a ulaştığını gösteriyor bize araştırma.
Aylık geliri 1250-1870 TL arasında olanlar, alt-orta sınıf diyebileceğimiz kesim ve toplamdaki büyüklüğü yüzde 17 dolayında. Araştırma, aylık geliri 2000-3000 TL dolayında olanları bir kümeye toplamış. Orta sınıf denebilecek bu kesimin payının yüzde 16-17 dolayında olduğu söylenebilir. Üst-ortada olanlar ise aylık geliri 3.200-5.500 TL olanlar ve toplamdaki payları yüzde 4’ten ibaret…
Geriye “üst sınıf” kalıyor. Onları da aylık geliri 5600 TL’nin üstünde olanlar oluşturuyor ve toplumdaki aileler içinde payları yüzde 1.2’den ibaret bir azınlık bu… Tabii, bu tasnifte, evine ayda 5.600 TL’nin üstünde gelir giren mesela bankacı karı kocanın kiraya, okul taksitine para yetiremezken nasıl ilk yüzde 1’in içinde olduklarına akıl erdiremeyecekleri açık. O zaman da bu üst dilimi biraz daha rafine hale getirip rantiye yüzde yarımları, diğer alttaki beyaz yakalı ücretli yüzde yarımlardan ayırmak gerekiyor. Gelir pastasından aslan payını götürenler, gerçekte gelir piramidinin en tepesindeki yüzde yarımlık rantiye oligarşi…

***

Aile araştırması, gelirin paylaşımı ile ilgili bu çarpıcı gerçekleri güncellerken, yüzde 80’inin evine 2 bin TL bile girmeyen bu toplumda, insanlar bu gelirlerle nasıl geçinir, ay sonunu nasıl getirir delirmeden, çıldırmadan, insanlıktan çıkmadan nasıl yaşarlar, sorularını da sorduruyor haliyle. Araştırmada, bu soruların yanıtlarını bulmaya yardımcı bulgular da var aslında. Konutlar kalitesiz, çoğu odun-kömürle ısıtılmaya çalışılır çocuklar, yaşlılar için ayrı oda yok. Gelir ancak mutfağa yetirilmeye çalışılıyor, beslenme rasgele, harcamalar kıt kanaat, borç gırtlakta, sadakaya yardıma avuçlar açık, kadınlar en ezilen…
Aile araştırmasında daha birçok acıtıcı gerçek var. Hem de devletin raporu. Nedense medyamız bihaber bu rapordan.

Bulun, eşeleyin kardeşler, haber değeri gani, çok şey bulacaksınız…

(*) Araştırmaya ulaşmak için link: http://www.athgm.gov.tr/upload/mce/2013/taya_kitap_butun.pdf