Resmi işsiz 3 milyonu geçti…

TÜİK, Mayıs ayı işgücü verilerini yayınladı. Ağustos’un yarısını geçtik ama elde mayıs verisi var. Kolay değil tabii, data toplamak ve sunmak….
Sunmak demişken, bu konuda sonuç açıklayan TÜİK’in haber bülteni, ister istemez medyayı yönlendiriyor. Burada hep aynı taraflı tercih yapılıyor; mevsim etkisinden arındırılmamış veriler haber bülteninin başına çekiliyor. Bu olmamalı. Ya ne olmalı? Mevsimsellikten arındırılmış sonuçlar öne çekilip açıklanmalı. Neden mi?

Mevsim etkisi
İşgücünde “mevsim ve takvim etkisi” işin çapağıdır, brütüdür. İşin gerçeği mevsimlerin ve takvimin etkisi arındırılarak görülür. Ne demek mi istiyorum, daha açıkça ?
Hepimiz biliriz; Özellikle ülkemizde Nisan’dan başlayarak Eylül sonuna kadar, tarımda, turizmde, inşaatta iş bulmak daha mümkün hale gelir. Kendi hesabına çalışanlar “istihdama katılır”, işçi olanlar ücretli iş bulur vs. Ama Eylül sonu gelince bunlar işgücü olmaktan çıkarlar, köylerine, kahvelerine dönerler. O nedenle bu Nisan-Eylül dönemlerinin ayıklanmamış mevsimsel etkisi yanıltıcıdır, çapaktır. Ekonominin kalıcı iş üretip üretmediğini bize anlatmaz.
Bu bilindiği için, mevsim etkisinden arındırılmış işgücü, istihdam, işsizlik verileri ayrıca üretilir ve tablolaştırılır. Doğru olan, arındırılmış bu verilerdir. Ama her nedense, TÜİK, bu arındırılmış, çapağı ayıklanmış verileri öne çekmekte ayak diretmektedir ve gerçeği istese de istemese de saklamaktadır. Bakın çapaklı ve çapaksız veri farkı Mayıs’ta nasıl çıkmış…

Çapaklı…
Mevsime bağlı turizm, inşaat, tarım işlerinin arttığı Mayıs ayında mevsimlik işlerde çalışanlar dahil , sayı 27 milyon 72 bin kişi. Ama mevsimsel etkiyi dışarıda tutarsanız, istihdam 26,6 milyon. Demek ki, bu nedenle istihdamda en az 400 bin kişi fark oluşuyor. İşsiz sayısı da buna göre değişiyor. Çapaklı haliyle 2 milyon 790 bin ve işsizlik oranı yüzde 9,3…Nisan ayında yüzde 9,6 görünüyor. Neredeyse, Nisan’dan mayıs’a işsizlik düştü , yüzde 9,6’dan yüzde 9,3’e, sayı olarak da 2 milyon 821 binden 2 milyon 790 bine…Yani 30 bin kişi mayıs’ta iş buldu deseler, başları ağrımaz…Ama nerede iş? Tarımda, turizmde, inşaatta, yani Eylül ayında son bulacak işler…
Çapaksız tablo ne diyor ? Orada Nisan ayında 2 milyon 926 bin olan işsiz sayısının mayıs ayında 3 milyon 14 bine çıktığını söylüyor. Yani çapaksız haliyle işsizliğin Nisan’daki yüzde 9,9’luk orandan yüzde 10,2’ye çıktığını söylüyor. Bu, 2014 mayıs ayına göre de 0,6 puanlık bir artış. Geçen yılın mayıs ayında 2 milyon 755 bin imiş işsiz sayısı. Bu yıl 3 milyon 14 bin. Yani 260 bine yakın yeni işsiz eklenmiş işsizler ordusuna….Buna bir de tarım dışı işsizlik, ya da daha geniş bir ifadeyle kent işsizliği diye bakarsanız, bir yılda yüzde 11,6’dan yüzde 12,3’e çıkmış bir işsizlikten söz etmemiz gerekli…

Devam edecek…
Çapaklı verileri bir yana bırakıp mevsim etkilerinden arındırılmış olanla devam edersek, Mayıs ayında 3 milyonu geçen işsiz sayısının izleyen aylarda Haziran –Ağustos döneminde azalmadığını ve önümüzdeki aylarda da sürmüş olabileceğini söylememiz mümkün.
Çünkü, kısmi canlanma göstergelerine rağmen, ekonomide istihdam yaratıcı bir büyüme yaşanmıyor. Yıllık büyüme yüzde 3’te kalsa öpüp başına koyacak herkes…Bu durumda, özel yatırımların neredeyse sıfırlandığını, sanayide zor zamanlar yaşandığını, bunun da istihdam yaratmadığını biliyoruz. Hizmetler kesiminde istihdam varsa var, bir de AKP’nin devlete kadro yığması varsa, var…İnşaat, stok eritme derdinde ve alınan inşaat ruhsat sayısından anlıyoruz ki, herkes özellikle siyasetteki tıkanığın akibetini beklemede…
Resmi olmayan…
Deminden beri, mevsim etkisinden arındırılmış işsizlerden ve sayılarının 3 milyon 14 bini bulduğundan söz ederken, bunların TÜİK’ce “tescilli, resmi” işsizler olduğunu belirtmeden geçmeyelim. Bu işsizlerin dışında bir işsiz ordusu olduğunu daha biliyoruz. Bunlara işgücüne katılmayan ama iş olursa çalışırım diyen ve TÜİK formatına göre iş aramayan işsizler deniyor. Sayıları ise 2,3 milyon…Az buz değil, resmilerin dörtte üçü…Şimdi bir de bunları eklesek 3 milyon resmi işsize, ediyor, 5 milyon 3 00 bin işsiz ve işsizlik oranı da ediyor yüzde 10 yerine, yüzde 16,5…
Resmi nasıl görmek isterseniz, öyle…Gerçekle yüzleşmekten korkmuyorsanız, gerçek işsizlik resmi yüzde 16,5 ve sayıları en azından 5 milyondur…Ama resmisi beni bağlar, diyorsanız 3 milyon işsiz ve yüzde 10’dan yukarıya çıkan bir işsizlik gerçeği var…
Bu da önümüzdeki zaman diliminde “Sistem değişti, padişah oldum” diye ortalıkta dolaşanın rejimini sıkıştıracak bir başka mengenedir, bilinsin…