How Turkey’s ‘zombie’ companies keep afloat ( Al Monitor, Sept. 26, 2020)
Poor gradings from international credit rating agencies such as Moody’s and Fitch have relegated the…
Mustafa Sönmez
13.02.2010, Cumartesi
Devlet Bakanı ve Başbakan Yardımcısı Ali Babacan, 8 Şubat’ta yaptığı bir basın toplantısı ve sunumda, 2009’un ikinci yarısında uygulamaya geçirilen yatırımları teşvik önlemlerinin “çarpıcı sonuçlara” yol açtığını, yatırımları “patlattığını” öne sürdü. Hızını alamadı, 10 Şubat’taki İSO toplantısında da aynı şeyleri , sanayicilerin gözünün içine bakarak tekrarladı.
Şu kadarını söyleyelim ki, Babacan’a bağlı Hazine Müsteşarlığı, yatırım teşviklerinin istatistiklerini her ay yayınlar. Orada yayımlanan teşvikli yatırım verileri ile, Babacan’ın açıkladığı sayılar arasında büyük bir fark var, abartma var.
***
Önce, Hazine Müsteşarlğı’nın dost-düşmana ilan ettiği sayıları aktaralım. Hazine verilerine göre, 2009 yılının tamamında teşvik belgesi alan yatırımcılar yaklaşık 20 milyar TL’lik yatırım öngördü. Bu sayı, 2008’de 28 milyar TL idi. Yani kriz yılı 2009’da yatırım niyetleri yüzde 30 azalmış bulunuyor. Ekonominin yüzde 6 küçüldüğü, müthiş bir iç ve talep düşüşünün yaşandığı, doğrudan yabancı sermaye girişlerinin gerilediği bir yılda, yatırım iştahının yüzde 30 azalması şaşırtıcı değil, beklenir bir şey. Kaldı ki, bunlar yüzde 6’lık enflasyondan da arındırılmamış veriler. Enflasyonu da dikkate alırsanız en az yüzde 35 yatırım gerilemesinden söz edebilirsiniz.
Hazine, 2009’un Ocak-Temmuz döneminde öngörülen yatırımların toplamının yaklaşık 8 milyar TL, yeni bir teşvik paketinin uygulandığı Ağustos-Aralık döneminde de öngörülen yatırım tutarının da 12 milyar TL olduğunu belirtiyor. Yani , kurumlar/gelir vergisi indirimi, sosyal güvenlik primi işveren hissesinin Hazine tarafından karşılanması , faiz desteği , yatırım yeri tahsisi, KDV istisnası, gümrük vergisi muafiyeti gibi teşviklerin verildiği 2009 ikinci yarısında, yatırım niyetleri , 2008’in ikinci yarısından yine de 1 milyar TL kadar geride. Otomotiv firmaları Tofaş ve Oyak Renault, 2,5 milyar TL’lik bir modernizasyon yatırımı öngörmüşler, 2,5 milyar TL’lik sanayi yatırım niyeti daha var. 2,5 milyar TL yatırım niyeti de enerjiye. Ve bölgesel olarak da bu yatırımların yine ağırlıklı kısmı, üçte ikisi yine Maramara, Ege,Akdeniz bölgelerine…
Hazine böyle bilgiler verirken, bakın Babacan ne diyor;
“… yeni teşvik sistemi kapsamında 1.523 adet teşvik belgesi düzenlendi. .. bu teşvik belgeleri kapsamında öngörülen sabit yatırım tutarı da 22,5 milyar Türk Lirası. Hem belge adedi hem de yatırım tutarı açısından baktığımızda, değerli arkadaşlar, bu sonuçlar gerçekten, oldukça sevindirici sonuçlar… 2009’un Temmuz-Aralık döneminde, yani ikinci yarısında, 2008’in ikinci yarısına göre toplam yatırım tutarında yüzde 35,5’lik bir artış görüyoruz…”
***
Bakan, ikinci yarı teşvik belgesi almış yatırım stokunu 22,5 milyar olarak telaffuz ediyor, Hazine ise 12 milyar TL: Arada, öyle böyle değil 10 milyar TL’den fazla bir fark var. Bakan, 2009 ikinci yarıda, 2008 ikinci yarıya göre yüzde 35 artış olduğunu iddia ediyor. Hazine ise söz konusu dönemde değil artış, yüzde 7 gerileme olduğunu istatistiklere geçirmiş. Bakan mı doğru söylüyor, Hazine mi ? Kim yanılıyor acaba?
Bakan’a sormalı; İnsan kendi uhdesindeki kuruluşla bu kadar çelişir mi? Bu kadar çam devirmeyi göze almaya değecek ne var?
Bakan Ali Babacan, Ziya Paşa’nın dediği gibi, herkesi kör, alemi sersem mi sanır?
mustafasnmz@cumhuriyet.com.tr
http://mustafasnmz.blogspot.com