İhracatla büyüme: Ne kadar kalıcı? (Al Monitor, 10 Eylül, 2021)

Türkiye’nin gayri safi yurt içi hasılasının (GSYİH) 2021 yılı ikinci çeyreğinde yüzde 22’ye yaklaşan sansasyonel büyümesinde COVID-19 pandemisinin 2020’deki ağır küçülme bazı etkili oldu. Ama bunun dışında bir büyüme ivmesinin sonuçta rol oynadığı söylenmelidir. Bunda da ihracatın artışı önemli bir yer tutuyor. 22 puanlık büyüme artışının 14 puana yakını iç talepteki artıştan rüzgâr alırken, ihracatın da 11 puana yakın katkı yaptığı saptandı.

Kuşkusuz yatırımlar da büyümeye katkıda bulunurken, stoklardaki erime ve ithalat da büyümeye ters rüzgâr etkisi yaptılar. Net ihracatın büyümeye katkısı 7 puana yaklaştı.

İhracatın büyümeye ve ödemeler dengesine katkısının yılın üçüncü çeyreğinde de aynı tempo ile sürdüğünü öncü göstergelerden izleyebiliyoruz.

Ticaret Bakanlığı’nın öncü verilerine göre bu yılın ocak-ağustos aylarını kapsayan sekiz aylık döneminde ihracat artışı yüzde 37’ye ulaşırken tutarı da 140 milyar doları geçti. Aynı dönemde ithalat ise yüzde 26 arttı ve 170 milyar doları buldu. Böylece dış ticarette açık da 30 milyar dolara yaklaştı.

Ağustos itibarıyla son bir yılda ihracat 208.4 milyar dolara, ithalat 255.2 milyar dolara vardı; yıllık açık 47 milyar dolar dolayında.

İhracat rekor düzeyde, ithalat da 2013 sonrasının en yükseğinde.

İhracatın tırmanışında, COVID-19 pandemisi nedeniyle Avrupa’nın, hatta ABD’nin Asya’dan ithalat yerine, yükselen navlun fiyatlarından kaçarak yakınlık avantajı nedeniyle kısmen Türkiye’yi tercih etmesi, önemli bir etken olarak kabul ediliyor. Türk ihracatçıların bu yönelimi canlı tutmak için fiyatlarda damping yoluna da gittikleri, yurt dışı üretici fiyatlarından izlenebiliyor.

İhracatçılar içerideki yüksek işsizlikten, emeğin fiyatını ucuzlatmaktan yararlandıkları gibi, döviz fiyatlarındaki yükselişi de ihracatı teşvik edici bir kaldıraç olarak kullanıyorlar.

Ne var ki sanayi ürünlerinin üretiminde ithal girdiye, teçhizata bağımlılık, ihracat arttıkça ithalatı da artırıyor.

https://www.al-monitor.com/tr/originals/2021/09/turkeys-export-driven-growth-sustainable