Turizmde Antalya, Muğla: 4 İstanbul,İzmir: 3

Mustafa Sönmez

Kum-deniz-güneş turizmi, 2010’da da hakimiyetini korudu ve Antalya-Muğla distinasyonları , toplam girişlerden yüzde 42 pay alırken, kültür turizmini temsil eden İstanbul ve İzmir’in payı yüzde 28’de kaldı. Böylece 4 büyük destinasyon, 2010 girişlerinden yüzde 70’e yakın pay alırken, geri kalan yüzde 30’luk girişi Türkiye’nin diğer 77 ili paylaştı.

Kaynak:Kültür ve Turizm Bakanlığı veri tabanı

Yabancı turist sayısı durmadan artıyor ama gelir o ölçüde artmıyor. Nitekim, 2010’da turist artışı yüzde 4’ü geçti ama gelirler yüzde 2 geriledi. 2009’da 580 dolar olan turist başına gelir 2010’da 530 dolara düştü. Yani fiyat kırarak, ucuza satarak otellerin doluluk oranı belli bir seviyede tutulmaya çalışıldı. Düşük kar oranları ile turizm varlığı yine üç-on paraya satıldı.

Kum-deniz-güneş turizminin merkezi Antalya’nın 2009’da yüzde 31’e yaklaşan payı, 2010’da 1 puan artarak yüzde 32’yi geçti. Buna karşılık 2010 Avrupa Kültür Başkenti avantajını arkasına alan İstanbul, turist artışı yerine gerileme gösterdi ve 2009’a göre 550 bin daha az yabancı ziyaretçi ağırladı ve payı yüzde 3 puan geriledi, yüzde 24’e düştü.

İstanbul girişlerinde azalmanın açıklaması, kayıtların değişmesi ile yapılıyor. 2009’da transit uçuşların İstanbul’a yazıldığı için rakamın yüksek çıktığı, 2010’da bunun değişmesi ile, azalma olduğu iddia ediliyor. Azalma, bu kayıt-kuyut işiyle açıklanıyor. Öyle de olsa ortada 550 bin bir azalma var ve bunun izahı, sadece bu kayıt-kuyutla yapılamaz. Ortada, net bir gerileme olduğu açık. Özellikle İstanbul’a, AB menşeli yabancı ziyaretçileri 2010’da azaldı. İstanbul 2010 Avrupa Kültür Başkenti rüzgarını hiç iyi kullanamadı.

İstanbul Kültür ve Turizm Müdürlüğü, İstanbul’un 2011’e iyi bir başlangıç yaptığını müjdeledi. 2010 ocak ayına göre İstanbul’a yabancı girişi Ocak ayında yüzde 28’in üstünde artarak 378 bini geçmiş. Bu, geçen Ocak ayına göre 84 bin artış demek. Umalım, sonraki aylarda da bu tempo sürsün.

Öte yandan, Antalya’nın 2010 performansına bakıldığında, 2009’dan daha iyi yaşanan dönemin, Mayıs-Ekim dönemi olduğu görülüyor. 2010’da 9,3 milyon yabancının ziyaret ettiği Antalya’da trafik, Mayıs ve Haziran’da en hızlı artışı göstermiş görünüyor.

***

Kültür turizmi potansiyeli açısından Türkiye’nin en zengin destinasyonlarından biri olan İzmir ise, ne yazık ki, hakkettiği turisti çekemiyor.

2005’te 780 bin olan turist girişinin 2010’da 1 milyon 155 bine çıkmış olması olumlu görünmekle beraber, İzmir’in potansiyelleri açısından yetersiz ve hayıflandırıcıdır. Kaldı ki, 2010 girişlerinde üçte bire yakın giriş, günübirliktir. Alsancak Limanı’ndan 2010’da 350 binin üstünde günübirlikçi kruvaziyer turizm gezgini İzmir’i ziyaret etti.

Efes,Yamaç Evleri,Bergama Akropol, Asklepieıon, Bazilika, Çeşme Müzesi gibi çok önemli müze ve ören yerlerine sahip olan İzmir’de yerli ve yabancı turistler öncelikle Efes’i geziyorlar. 2010 yılında 9 milyon TL’ye yaklaşan müze ve ören yerleri gelirlerinin üçte ikisi Efes’ten gerçekleşirken ikinci sırayı Akropol, üçüncü sırayı Yamaç Evleri aldı.

Turizm işletme belgeli 135 tesisinde 27 binin üstünde yatak varlığı olan İzmir’in turizmde iddiasının daha büyük olması, bunun için de Bakanlığın tanıtım konusunda daha büyük destek vermesi gerekiyor.