Enflasyondan büyüğü yok: Yüzde 36 (Al Monitor, Ocak 4, 2022)

Çığ gibi gelmekte olduğu tahmin ediliyordu ama bu kadarını çok az kişi bilebildi: Aralık 2021 tüketici fiyat artışı yüzde 13.6 olarak gerçekleşti. Böylece 2020 Aralık ayına göre artış da yüzde 36’yı buldu. Bu, 19 yıldır Türkiye’de iktidarda olan AKP’nin enflasyon rekoru aynı zamanda.

AKP döneminde en yüksek yıllık enflasyon 2018 Eylül-Ekim aylarında yüzde 25 olarak yaşanmıştı. Hani şu Trump ile yaşanan gerilimin etkisiyle doların fırladığı “tek adam” döneminin ilk yılında… Ama, artırılan TL faizleri ile ekonomi soğutulunca fiyatlar da yatışmış ve 2019’da yeniden tek hanelere dönülmüştü.

2021 ise öyle olmadı. Enflasyon ateşindeki düzenli artışa rağmen Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Merkez Bankası politika faizlerini artırarak harareti soğutmak yerine faiz indirimi dayatınca ve dört ayda 5 puan faiz indirimine gidince negatif faizden kaçanlar dövize sığındı. Sonra da olanlar oldu ve yine dört ayda doların fiyatının yüzde 59 artışı ile fiyatlar hızla tırmandı. Kasım ayında yüzde 3.2’lik, yıllıkta yüzde 21’lik artış bile güvenilmez bulunurken aralık ayı TÜFE’si yüzde 13.6 geldi. Bu, son 20 yılın rekor aylık artışı.

Aralık ayının rekor tüketici fiyat artışında elbette eylülden beri tırmanan döviz fiyatları ana etken. Tarımdaki yapısal sorunlar, yılın kurak geçmesi ile gıda arzının düşüklüğü de rekor enflasyonda etkili oldu.

1990’lar ve 2000’ler Türkiye’sinde aylık bazda 1994 Nisanı’nda yaşanan yüzde 24’lük enflasyondan sonraki en yüksek tüketici fiyat artışı bu. Ulaştırma grubunun, onun içinde yer alan otomobil ve akaryakıt fiyatlarındaki artışın bu rekor oranda etkili olduğu anlaşılıyor. Dövizdeki sert artış otomobil fiyatlarında ortalama yüzde 38 artışa yol açtı. Akaryakıt fiyatlarındaki artışa Hükümet bir süredir Özel Tüketim Vergisi (ÖTV) ile ayar veriyor ve artışları vergiyi azaltarak dengeliyordu. Ama artık pek öyle yapmıyor.

Aralıkta gıda ve konut grubundaki artışlar, ulaştırma grubunun arkasından geldi. Gıda fiyatlarındaki aylık yüzde 16’lık artış ile birlikte yıllık gıda enflasyonu yüzde 44’e yaklaştı. Özellikle ekmek ve et fiyatlarındaki artışlar, bu grubun enflasyonunu yukarı çeken ana maddeler oldu.

https://www.al-monitor.com/tr/originals/2022/01/turkish-inflation-hits-highest-level-under-erdogan-rule