Fil Tepişmesinden Temiz Türkiye Çıkar mı?
Böyle akçeli boyutu olan operasyonları polis, yargı, genellikle hafta sonuna bırakır, piyasa hazretleri etkilenmesin, borsa,…
Büyük paraların işi Dünya Kupası. 1930’dan bu yana düzenleniyor ama her 4 yılda bir çıtayı yükseltiyor; hem parasal boyutta hem de organizasyonel kalite açısından. İşin patronu FIFA, yani Uluslararası Futbol Federasyonları Birliği (Fransızca: Federation Internationale de Football Association), futbol ve futsalın dünya çapındaki en üst düzey yönetim organı. FIFA, dünyada biri de Türkiye’nin üyesi olduğu UEFA olmak üzere 6 futbol konfederasyonunun en üst örgütü. Merkezi İsviçre’de ve oranın yasalarıyla iş görüyor. Futbol ile ilgili tüm “Anayasal” kararları alan FIFA, hem erkekler hem kadınlar kategorisinde dünya turnuvaları düzenliyor ve gelirlerini bu organizasyonlardan sağlıyor, harcamalarını bu kaynaktan yapıyor, rezervlerini artırarak futbola hizmet götürüyor. Dört yılda bir yapılan Dünya Kupası finalleri, bunların en “babası”, en gelir getireni. O açıdan FIFA için yaşamsal.
2014 bütçesi…
FIFA resmi sitesi, 2014 Dünya Kupası’nın 4.5 milyar dolarlık bir geliri olacağını öngörmüş. Bu gelirin yüzde 60’ı TV yayın haklarından, yüzde 40’a yakını da sponsorlardan. Coca Cola, Emirates, Hyundai-Kia Motors, Sony, VISA, FIFA’nın sponsorları… 4.5 milyar dolar iyi para. Peki ne kadarını harcıyor FIFA bu organizasyonda? Yine FIFA kaynaklarına göre, gider 2 milyar dolar olarak öngörülmüş,yani kabaca 2,5 milyar dolar kalıyor FIFA’ya bu işte. 2 milyar doların 1 milyar dolarını Brezilya’daki yatırımlara katkı olarak veriyor FIFA. 1 milyar dolardan da futbolun “işgücü”ne 576 milyar dolar öngörülmüş. G.Afrika’da yapılan 2010 Dünya kupasında ayrılandan yüzde 37 daha fazlaymış bu kupanın işgücü bütçesi.
İşgücü ödemelerinin iç dağılımına gelince; 358 milyon doları katılımcı milli takımlara ayrılmış. Ama aldıkları dereceye göre dağıtılacak. Şampiyon milli takıma 35, ikinciye 25, üçüncüye 22, dördüncüye 20 milyon dolar verilecek. Elenen çeyrek finalist 4 takımın her biri 14milyon dolar, 2.tur a çıkıp sonra elenen 8 takımın her birine 9, İspanya gibi ilk turda elenen 16 takıma da 8’er milyon dolar verilecek. Bütçede, katılımcı her milli takıma 1.5 milyon dolar hazırlık harcaması olmak üzere toplamda 48 milyon dolar ayrılmış. Milli takıma futbolcu veren kulüplere paylaştırılması için 70 milyon dolar ayrılmış, futbolcuların sigorta ve sakatlıkları için ayrılan bütçe de 100 milyon dolar. Böylece toplam işgücü ödemeleri 576 milyon doları buluyor.
Brezilya’ya bilanço…
Ev sahibi ülke olarak Brezilya’nın kârı-/zararı ne? Doğrusu, bu tür orgnizasyonlara ev sahipliği yapan ülkelerin bu işten kârlı mı, zararlı mı çıktığı hemen anlaşılmaz, çünkü parayla ölçülebilen,ölçülemeyen kazanç ve kayıplar söz konusudur her zaman.
Organizatör ülke olarak FIFA’nın Brezilya’ya 4,5 milyar dolarlık gelirinin 1 milyar dolarını verdiğini biliyoruz. Brezilya, gerekli yatırımlar için bu 1 milyar dolarla mı yetindi? Tabii ki hayır. Doğrudan futbol altyapısı ile ilgili yatırımın yanı sıra böyle organizasyonlar, yoldan hava limanına, konaklamadan çeşitli hizmet sektörüne birçok kamu yatırımını gerektirir. Brezilyalılar, tam da bizde Gezi isyanının çıktığı günlerde ayaklandılar ve yıl boyu da sokaktan içeri girmediler; bunca yoksulluk varken eğitim,sağlık yerine niye bu yatırımları yaparsınız, diye. Bizdeki Tayyip’in tam tersi demokrat bir devlet başkanları var Brezilyalıların… Hem de kadın; Dilma Roussef… “Bence gösteriler yasaldır ve demokrasinin bir parçasıdır. Protesto etmek gençlerin hakkıdır” dedi ayaklanma için…
Bu tür organizasyonların ülkeye katkısı, birinci elde turizmi canlandırıyor. Daha çok turist girişi, onların konaklaması,yeme-içme, hediye vs harcamaları ülkeye o konjonktürde önemli bir büyüme rüzgârı taşıyor. Ülke imajı bu vesileyle cilalanıyor. Buna karşılık turnuvaya mahsus yapılmış yatırımlar sonrasında atıl kalıyor ve kamu kaynaklarının çarçur edilmesi olarak tartışma yaratıyor. Komşu Yunanistan’ın krizinde böyle bir olimpiyat kazığı olduğu, her daim konuşulur.
Ve çeyrek final…
Gelelim çeyrek finale… Çeyrek final öncesi yazdığım yazıda tahmin yürüterek belirttiğim 8 takım çeyrek finale kaldı ve maçlar 4-5 Temmuz’da… Cumartesi gecesi, geriye 4 takım kalacak. Sürprizlerle dolu 2014 Dünya Kupası’nda, piyasa değerleri itibariyle ilk sıralarda yer alan İspanya, İtalya, İngiltere, Portekiz 2. Turu bile göremezken turnuvanın en yoksul takımlarından Kosta Rika ilk 8’e kaldı, orta halli Kolombiya bir başka sürpriz…
Ne mi olur? Her şey olabilir, her ihtimale açık bir dünya kupası. Kolombiya bile aradan sıyrılıp dünya şampiyonu olabilir…
Benim gönlümden geçen, Brezilya-Arjantin finali ve Arjantin’in şampiyonluğu…